ഹിമാചൽ പ്രദേശിലെയും ഗുജറാത്തിലെയും നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളുടെ വോട്ടെണ്ണൽ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. കഴിഞ്ഞ ദിവസം ഡൽഹി എംസിഡി തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ആം ആദ്മി പാർട്ടിക്ക് വൻ വിജയം നേടിയിരുന്നു. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ എഎപി ഗുജറാത്തിൽ അക്കൗണ്ട് തുറക്കുമോ എന്ന് ഉറ്റ് നോക്കുകയാണ് രാഷ്ട്രീയലോകം. എക്സിറ്റ് പോൾ പ്രകാരം ഗുജറാത്തിൽ ആം ആദ്മി പാർട്ടിക്ക് 9 മുതൽ 21 വരെ സീറ്റുകൾ ലഭിക്കുമെന്നാണ് സൂചന. ഗുജറാത്തിൽ ആം ആദ്മി പാർട്ടിക്ക് രണ്ട് സീറ്റെങ്കിലും ലഭിച്ചാൽ ദേശീയ പാർട്ടി പദവി നേടാം.
എഎപിക്ക് ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കും
ഏതൊരു പാർട്ടിക്കും ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കണമെങ്കിൽ ചില നിബന്ധനകൾ പാലിക്കേണ്ടതുണ്ട്. പഞ്ചാബിലും ഡൽഹിയിലും ആം ആദ്മി പാർട്ടി സർക്കാരുണ്ട്. ഗോവ നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ എഎപി 6.8 ശതമാനം വോട്ട് നേടിയിരുന്നു. ഇതിനുശേഷം ഗോവയിൽ ആം ആദ്മി പാർട്ടി അംഗീകൃത പാർട്ടിയായി. ഇത്തരമൊരു സാഹചര്യത്തിൽ അരവിന്ദ് കെജ്രിവാളിന്റെ പാർട്ടി മറ്റൊരു സംസ്ഥാനത്ത് അംഗീകാരം ലഭിച്ചാൽ ഔദ്യോഗികമായി ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കും. ഗുജറാത്തിൽ എഎപിക്ക് 2 സീറ്റ് മാത്രം ലഭിച്ചാൽ ദേശീയ പാർട്ടിയാകാൻ സാധിക്കുമെന്ന് സാരം.
ദേശീയ പാർട്ടിയാകുന്നതിനുള്ള വ്യവസ്ഥകൾ
ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കുന്നതിന് ചില നിയമങ്ങളും മാനദണ്ഡങ്ങളും ഉണ്ട്. രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾ ഈ നിയമങ്ങളും മാനദണ്ഡങ്ങളും പാലിക്കുകയാണെങ്കിൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷൻ അതിന് ദേശീയ പാർട്ടി പദവി നൽകുന്നു. ദേശീയ പാർട്ടിയാകാൻ നിരവധി നിബന്ധനകളുണ്ട്. അതിൽ ഒരു നിബന്ധനയെങ്കിലും പാലിക്കേണ്ടത് നിർബന്ധമാണ്. ദേശീയ പാർട്ടിയാകാനുള്ള സാഹചര്യങ്ങൾ എന്തൊക്കെയാണെന്ന് നോക്കാം.
>ഒരു പാർട്ടിക്ക് 4 സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ പ്രാദേശിക പാർട്ടി പദവി ലഭിച്ചാൽ ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കും.
> 3 സംസ്ഥാനങ്ങൾ കൂട്ടിയോജിപ്പിച്ച് ഒരു പാർട്ടി ലോക്സഭയിൽ 3 ശതമാനം സീറ്റ് നേടിയാൽ. അതായത് 11 സീറ്റുകൾ നേടേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്. എന്നാൽ ഈ സീറ്റുകൾ കേവലം ഒരു സംസ്ഥാനത്ത് നിന്നുള്ളതാകരുത്, മറിച്ച് വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരായിരിക്കണം.
> ലോക്സഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലോ നിയമസഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലോ ഒരു പാർട്ടിക്ക് 4 ലോക്സഭാ സീറ്റുകൾക്ക് പുറമേ 4 സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ 6% വോട്ടുകൾ ലഭിച്ചാൽ ഒരു ദേശീയ പാർട്ടിയായി കണക്കാക്കപ്പെടും.
> ഏതെങ്കിലും പാർട്ടി ഈ മൂന്ന് നിബന്ധനകളിൽ ഏതെങ്കിലും ഒന്ന് പാലിക്കുകയാണെങ്കിൽ, അതിന് ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കും.
സംസ്ഥാന പാർട്ടി പദവി എങ്ങനെ ലഭിക്കും
ഒരു ദേശീയ പാർട്ടിയാകുന്നതിനുള്ള ഒരു വ്യവസ്ഥ 4 സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ ഒരു പ്രാദേശിക പാർട്ടിയുടെ പദവി നേടുക എന്നതാണ്. എന്നാൽ സംസ്ഥാന പാർട്ടി രജിസ്ട്രേഷൻ എങ്ങനെ ലഭിക്കും? ഇതിനുള്ള വ്യവസ്ഥകൾ എന്തൊക്കെയാണ്? ഒരു പ്രാദേശിക പാർട്ടിയാകാനുള്ള സാഹചര്യങ്ങൾ എന്തൊക്കെയാണെന്ന് നോക്കാം.
> ലോക്സഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലോ നിയമസഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പിലോ ഒരു സംസ്ഥാനത്ത് 8 ശതമാനം വോട്ട് നേടിയാൽ പ്രാദേശിക പാർട്ടി എന്ന പദവി ലഭിക്കും.
> നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ഒരു പാർട്ടിക്ക് 6% വോട്ട് ലഭിക്കുകയും ആ പാർട്ടി 2 സീറ്റ് നേടുകയും ചെയ്താൽ സംസ്ഥാന പാർട്ടി പദവി കിട്ടും.
> നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ഒരു പാർട്ടി 3 സീറ്റ് നേടിയാൽ. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വോട്ട് ശതമാനം 6 ശതമാനത്തിൽ കുറവാണെങ്കിലു സംസ്ഥാന പാർട്ടി പദവി ലഭിക്കും.
രാജ്യത്തെ ദേശീയ പാർട്ടികൾ
8 പാർട്ടികൾക്ക് രാജ്യത്ത് ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിച്ചു. ഇതിൽ ബിജെപി, കോൺഗ്രസ്, ബിഎസ്പി, ടിഎംസി, എൻസിപി, കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ഓഫ് ഇന്ത്യ, കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി ഓഫ് ഇന്ത്യ (മാർക്സിസ്റ്റ്), എൻപിപി എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്നു. നാഷണൽ പീപ്പിൾസ് പാർട്ടി അതായത് എൻപിപിക്ക് കഴിഞ്ഞ വർഷം 2019-ൽ ദേശീയ പാർട്ടി പദവി ലഭിച്ചിരുന്നു.